ویژگى هاى حضرت مهدى (عج )

بعد از آن که دانستیم زمامدار و دادگستر آینده جهان ، حضرت (مهدى ) است ، لازم است با خصوصیات و ویژگى هاى ایشان بیشتر آشنا شویم .
 نام
نام ایشان به اتفاق شیعه و سنى (م ح م د) است . روایات زیادى بر این مطلب تصریح دارد که براى نمونه به دو حدیث از طریق شیعه و سنى اشاره مى کنیم .
1 عبدالله بن عمر مى گوید پیامبر(ص ) فرمود:
در آخر زمان مردى از فرزندان من خروج مى کند که همنام و هم کنیه من است ، زمین را از عدل و داد پر مى کند، آن گونه که از ظلم و جور پر شده است و او همان مهدى است .

 2 امام سجاد(ع ) از پیامبر اکرم (ص ) چنین نقل مى کند:
اگر از دنیا جز یک روز نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانى مى کند تا این که مردى از عترت من بیاید که همنام من است ، زمین را از عدل و داد پر مى کند، آن سان که از ظلم و ستم پر شده است .
 ممنوعیت بردن نام آن حضرت
اهل بیت پیامبر(ع ) از بردن نام حضرت مهدى (عج ) در زمان غیبت ، منع کرده و توصیه نموده اند که او را با القاب و اسامى دیگرش یاد کنند. این دستور به طور قطع داراى حکمت و مصالحى است ، هر چند ما از آن بى اطلاعیم .
ریان بن صلت مى گوید: از امام رضا(ع ) (در حالى که از قائم (عج ) سؤ ال مى شد) شنیدم که فرمود:
(لا یُرى جِسْمُهُ وَ لا یُسَمَّى اسْمُهُ) جسمش دیده نمى شود و اسمش (همان نام مخصوص ) برده نمى شود.
داوود بن قاسم مى گوید: از امام على النقى (ع ) شنیدم که مى فرمود:
بعد از من جانشین ، حسن است ، ولى چگونه خواهید بود با جانشین بعد از جانشین ؟ گفتم : خدا مرا فدایت کند چرا؟ فرمود: شما شخص او را نخواهید دید و بر شما روا نیست که او را به اسمش یادآورى کنید. عرض کردم : پس چگونه او را یاد کنیم ؟ فرمود: بگویید (اَلْحُجَّةُ مِنْ آ لِ مُحَمَّدٍ(ع )) حجت از آل محمد.

 کنیه و القاب
کنیه آن حضرت (ابوالقاسم) و القاب ایشان ، بنابر آنچه در روایات بیان شده ، عبارتند از: (مهدى )، (قائم )، (منتظر) و (حجت ).
البته القاب و اوصاف زیادى در روایات و دعاها همانند دعاى ندبه براى حضرت مهدى (عج ) بیان شده است و آنچه ذکر شد، القاب مشهور بود.
باید توجه داشت کاربرد این القاب در مورد آن منجى آسمانى به لحاظ ویژگى هایى است که در ایشان وجود دارد. براى نمونه به روایت زیر درباره لقب (قائم ) توجه کنید.
ابو خدیجه مى گوید: از امام صادق (ع ) در مورد قائم سؤ ال شد، فرمود:
(کُلُّنا قائِمٌ بِاءَمْرِ اللّهِ واحِدٌ بَعْدَ واحِدٍ حَتّى یَجیى ءَ صاحِبُ السَّیْفِ فَاِذا جاءَ صاحِبُ السَّیْفِ جاءَ بِاءَمْرٍ غَیْرِ الَّذى کانَ)
همه ما یکى بعد از دیگرى به امر خدا به پا مى خیزیم تا این که صاحب شمشیر بیاید. وقتى او آمد، روش ‍ دیگرى خواهد داشت .
در روایت دیگرى از امام باقر(ع ) سؤ ال شد:
مگر همه شما قیام کننده به حق نیستید؟
امام فرمود: آرى .
راوى پرسید: پس چرا (فقط) قائم (امام منتظر عج )، قائم نامیده شده است ؟
امام فرمود:
آن گاه که جدم حسین صلوات خدا بر او باد کشته شد؛ ملائکه به درگاه خدا ناله و ضجّه زدند و عرض کردند: خداى ما و آقاى ما، آیا از اینکه برگزیده ات و فرزند برگزیده ات و منتخب تو از بین خلقت کشته شده ، تغافل مى کنى (و انتقام نمى گیرى )؟
خداوند بدانان وحى کرد: اى ملائکه من آرام بگیرید. به عزت و جلالم قسم از قاتلان انتقام مى گیرم ولى بعد از گذشت مدتى .
آن گاه خداوند امامان از نسل امام حسین (ع ) را به ملائکه نمایاند ملائکه از مشاهده آنان شادمان شدند و یکى از آنان را در حال قیام نماز دیدند. خداوند عزوجل فرمود: به وسیله آن قائم (ایستاده) از قاتلان انتقام مى گیرم .
از آن جا که ائمه (ع ) همه نور واحد هستند، هر کدام واجد تمام صفات کمال بوده اند، ولى در هر کدام از آنان به اقتضاى شرایط، یک صفت ، ظهور بیشترى داشته و لقبى مناسب آن در ایشان شهرت بیشترى یافته است . از جمله امام زمان (عج ) که مانند دیگر امامان براى تحقق امر حق و حکومت جهانى اسلام قیام مى کند، ولى فقط ایشان موفق به محقق ساختن این اراده خدا و انتقام گرفتن از دشمنان دین مى شود و ظاهراً از این رو لقب (قائم ) در مورد آن حضرت کاربرد بیشترى داشته باشد.
 پدر و اجداد
روایات زیادى بیانگر آن است که حضرت مهدى (عج ) از اولاد پیامبر(ص ) و على (ع )و فاطمه (س ) و از تبار امام حسین (ع ) و نیز بقیه امامان (ع ) است ؛ از این رو سلسله نسب آن حضرت به ترتیب زیر است :
(حجة بن الحسن بن على بن محمد بن على بن موسى بن جعفر بن محمد بن على بن الحسین بن على بن ابى طالب (ع ))
 مادر
نام مادر حضرت مهدى (عج ) نرجس ، دختر یشوعا پسر قیصر پادشاه روم است که بشر بن سلیمان او را به دستور امام هادى (ع ) از برده فروشى به نام عمر بن یزید براى آن حضرت خرید؛ سپس امام او را به فرزندش بخشید و بدین ترتیب افتخار مادرى حضرت مهدى (عج ) را پیدا کرد.
نرجس داراى اسامى دیگرى از قبیل ریحانه ، سوسن و صیقل نیز بود.
 سال و محل تولد
بنابر قول مشهور بین محدثان و مورخان ، حضرت مهدى (عج ) در شب نیمه شعبان سال 255 هجرى قمرى در سامرا به دنیا آمد و پدرش غیر از او فرزند دیگرى نداشت . محمد بن على مى گوید: از امام حسن عسکرى (ع ) شنیدم که فرمود:
ولىّ خدا و حجت او بر بندگانش و خلیفه بعد از من ، شب نیمه شعبان سال 255 هجرى قمرى هنگام طلوع فجر، در حالى که ختنه شده بود، متولد شد و نخستین کسى که او را با آب کوثر و سلسبیل (از آب هاى بهشت ) شست و شو داد، رضوان ، نگهبان بهشت ، با جمعى از فرشتگان مقرب الهى بود... .

 خصوصیات حمل و ولادت
نرجس دوران باردارى خود را بدون این که آثارى از باردارى در وجود او ظاهر شود سپرى کرد؛ ازاین رو، کسى متوجه حاملگى او نشد، همان گونه که مادر موسى (ع ) نیز در دوران حاملگى چنین بود؛ زیرا فرعون ، شکم زنان حامله را مى شکافت و مى خواست پیامبرى که سلطنت او را سرنگون خواهد کرد، متولد نشود. مادر حضرت مهدى (عج ) از این جهت همانند مادر موسى بود تا این که دوران باردارى اش سپرى شد و آن حضرت به دنیا آمد.
حضرت مهدى (عج ) در شرایطى پا به عرصه گیتى گذارد که خبر ولادت و غیبتش توسط پیامبر(ص ) و اهل بیت آن حضرت بارها به مردم داده شده و جامعه اسلامى به ویژه شیعیان به او معتقد گشته بودند.
در همان عصرى که امام هادى و امام حسن عسکرى (ع ) از غیبت فرزندشان حضرت مهدى (عج ) سخن مى گفتند، صاحبان کتب صحاح ، بخارى ، مسلم ، ابوداود، ترمذى و ابن ماجه مى زیستند و روایات نبوى مربوط به حضرت مهدى (عج ) را در کتاب هاى خود ثبت مى کردند. از این رو، براى خلیفه عباسى فرصت بسیار مغتنمى بود تا اگر بتواند به مولود امام حسن (ع ) دست یافته ، او را از بین ببرد.

این شرایط اقتضا مى کرد ولادت امام مهدى (عج ) پوشیده بماند. ازاین رو، امام حسن (ع ) کودک خود را فقط به شیعیان خاصّش نشان داد تا آنان امام پس از او را بشناسند؛ زیرا هرچند که او از طرفى باید براى حفاظت از جان حضرت مهدى (عج ) تلاش نماید و تمام اصول پنهان کارى را مراعات کند، اما از طرف دیگر وظیفه دارد وجود آخرین حجت الهى را براى مردم و نسل هاى بعد به ویژه شیعیانش ثابت کند. بدین جهت کودک خود را به شیعیان مورد اعتمادش نشان مى داد تا بدانند مهدى موعود(عج ) پا به عرصه گیتى نهاده است و دیگر در انتظار تولدش نباشند و به آنان سفارش مى کرد این قضیه را فاش نسازند.
احمد بن حسن مى گوید: بعد از تولد خلف صالح (عج )، امام حسن عسکرى (ع ) با خط خود نامه اى به جدم احمد بن اسحاق نوشته ، در آن فرموده بود:
برایمان فرزندى متولد گردیده ، این مطلب نزد تو پوشیده بماند و آن را از مردم کتمان نما؛ که ما آن را جز براى خویشاوندان نزدیک و دوستان خاص خود آشکار نمى کنیم . دوست داشتیم این خبر را به تو دهیم تا خداوند تو را مسرور سازد، چنان که ما را خوشحال کرده است .

 ولادت حضرت مهدى (عج ) به حدى مخفى بود که امام حسن (ع ) از بین زنان ، تنها به عمه اش حکیمه اطلاع داد که به هنگام وضع حمل نرجس ، نزد او باشد و او را یارى کند.
حضرت مهدى (عج ) لحظاتى پس از تولد سر بر سجده عبودیت نهاد، و روى بازوى راستش نوشته شده بود:
(جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ اِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً)
حق آمد و باطل نابود شد، به یقین باطل نابود شدنى است .

 ویژگى هاى جسمانى حضرت مهدى (عج )
در روایات خصوصیات شمایل و ویژگى هاى جسمانى حضرت به شرح زیر مطرح شده است :
پیشانى بلند، چهره نورانى ، چشمان درشت و درخشنده ، بازوانى قوى و ستبر، پاهایى قوى و استوار، شانه هایى پهن ، داراى دو علامت درشت که یکى همرنگ پوستش و دیگرى همرنگ علامتى که پیامبر داشت ، خالى بر گونه راست ، میان قامت ، صاحب موهایى زیبا که بر شانه اش ریخته ، گندمگون و نور چهره اش بر سیاهى محاسن و سر غلبه دارد.
رسول خدا(ص ) فرمود:
سیما و قامت مهدى ، چون سیما و قامت من است .
امام رضا(ع ) فرمود:
مهدى شبیه من و موسى بن عمران است .